Kaygı Bozuklukları

Kaygı bozuklukları, kişinin aşırı endişe, korku veya huzursuzluk hissetmesi durumudur. Bu bozukluklar, bireyin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir ve çeşitli fiziksel semptomlara yol açabilir. Yaygın kaygı bozuklukları arasında panik bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu, yaygın kaygı bozukluğu ve fobiler bulunur.

Kaygı bozuklukları, her kişide farklı belirtiler gösterebilir, ancak genel olarak gözlenen belirtiler sürekli endişe ya da korku, konsantrasyon zorluğu, sinirlilik ya da huzursuzluk, yorgunluk, kas gerginliği, uyku sorunları, hızlı kalp atışı, terleme, titremedir. Bu belirtiler, kişinin hayat kalitesini düşürebilir ve günlük yaşam aktivitelerini sürdürmesini zorlaştırabilir.

Bu belirtilerin olması tanı almanız anlamına gelmez. Terapide, mevcut işlevsiz duygu, düşünce ve davranışlarımızı 0 ile 100 arasında bir ölçekte değerlendiririz. Puanlar yükseldikçe belirtilerin şiddeti artar ve yaşamımıza olumsuz yönde yansımaya başlar. Bu yüzden, danışanların bu ölçekte dengeli bir konuma gelmesini ve belirtilerin şiddetini azaltmayı hedefleriz. Günlük hayatta zaman zaman endişeli hissedebiliriz, uyku düzenimiz bozulabilir veya hiçbir şey yapmak istemeyebiliriz. Ancak bu durumlar, tek başına tanı konması için yeterli değildir.

Bilişsel Davranışçı Terapi ve Kaygı Bozuklukları

BDT, kaygı bozukluklarının tedavisinde etkili bir yöntemdir. Bilişsel Davranışçı Terapi, kaygı bozukluklarını, bireyin düşünce kalıpları ve bu düşüncelerin davranışlara olan etkileri üzerinden açıklar. BDT’ye göre kaygı bozukluğuna sahip bireyler, tehlike olasılığını olduğundan daha yüksek görme eğilimindedir. Aynı zamanda kendi başa çıkma becerilerini de etkisiz görürler.

Terapi sürecinde izlenebilecek bazı adımlar:

• Kaygı Tetikleyen Faktörler Araştırılır: Danışan, hangi durumların kaygı uyandırdığını belirler.

• Düşünce Kalıpları İncelenir: Danışan, tetikleyici durumlara nasıl tepki verdiğini ve hangi düşüncelerin kaygıyı artırdığını fark eder.

• Olumsuz Düşünceler Değiştirilir: Gerçekçi ve olumlu düşünceler geliştirilir.

• Davranışsal Teknikler Kullanır: Maruz bırakma gibi tekniklerle danışan, kaygı uyandıran durumlarla daha sağlıklı bir şekilde başa çıkmayı öğrenir.

Şema Terapi ve Kaygı Bozuklukları

Şema Terapi kaygı bozukluklarını, bireyin erken yaşantılarından kaynaklanan derin yerleşik şemalar üzerinden açıklar. Şemalar, bireyin dünya ve kendisi hakkındaki inançlarını şekillendiren kalıplardır. Bu şemalar, kişinin sürekli olarak tehlike ve tehdit algıladığı durumlarda kaygıyı tetikleyebilir.

Şema Terapi süresince:

• Şemaların Tetiklendiği Durumlar Tanımlanır: Bireyin kaygı uyandıran şemaları tespit edilir. Örneğin, dayanıksızlık şeması.

• Duygusal Tepkiler İncelenir: Bu şemaların duygusal etkileri ve bu duyguların bireyin yaşamını nasıl etkilediği incelenir.

• Sağlıklı Alternatifler Geliştirir: Daha sağlıklı düşünce ve davranış kalıpları üzerinde çalışılır.

• Şema Modları ile Çalışılır: Bireyin farklı şema modları (örneğin, incinmiş çocuk modu) tanımlanır ve bu modların tetiklendiği durumlarla başa çıkma becerileri geliştirilir.

Kaynakça

Beck, A. T., Emery, G., & Greenberg, R. L. (2005). Anxiety disorders and phobias: A cognitive perspective. Basic Books.

Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner's guide. Guilford Press.

Clark, D. M. (1999). Cognitive therapy for panic disorder: From theory to therapy. In A. M. Horne & M. W. deGelder (Eds.), Handbook of Brief Cognitive Behaviour Therapy (pp. 179-214). Wiley-Blackwell.

Bu yazı tanı ve tedavi için kullanılamaz*